برخی از افراد تصور می‌کنند که قدمت تقریبا کم شهر تهران در مقایسه با سایر شهرهای ایران، دلیلی برای نبود اماکن مذهبی در آن است. اما بهتر است بدانید که در پایتخت مکانهای مذهبی و معنوی فراوانی وجود دارند که زیارت آن‌ها می‌تواند مرهمی بر دغدغه‌های زندگی شهری باشد.
شهر ری که امروزه جزو مناطق شهری تهران و منطقه 20 آن محسوب می‌شود، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که از گذشته تاکنون شهرتی مذهبی داشته است و یکی از قطب‌های اصلی تشیع به‌شمار می‌آید.
وجود تمدن مذهبی اسلامی و حتی قبل از آن، دلیلی برای حضور تمدن‌های کوچک در منطقه تهران کنونی یا روستاهای اطراف آن است که امروزه در دل پایتخت غرق شده‌اند.
این روستاهای کوچک اماکن مذهبی مختلفی در خود جای داده‌اند که امروزه جزو جغرافیای شهری تهران هستند.
اگر در این شهر زندگی می‌کنید یا برای رفتن به تور کیش از تهران، مسافر پایتخت هستید و می‌خواهید با زیارت مکان های معنوی تهران روح خود را جلا دهید یا از این بناها به‌عنوان آثار تاریخی و دیدینی بازدید کنید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. چون قصد داریم آن‌ها را در این مطلب معرفی کنیم.
حرم شاه عبدالعظیم
همان‌طور که گفتیم یکی از قدیمی‌ترین مناطق مذهبی تهران، شهر ری شناخته می‌شود که حرم مبارک شاه عبدالعظیم را در خود جای داده است. مردم در اصطلاح عامیانه به این بنای مذهبی شابدالعظیم می‌گویند و برای شیعیان ارزش بالایی دارد.
در این حرم که بنای اولیه آن به قرن سوم هجری منسوب می‌شود، آرامگاه عبدالعظیم حسنی از نوادگان امام حسن مجتبی قرار دارد. عبدالعظیم در زمان امامت امام موسی کاظم در شهر مدینه از بلاد عربستان متولد شد و بعدها به دلایل مذهبی و سیاسی به شهر ری نقل مکان کرد.
تبدیل شدن آرامگاه عبدالعظیم حسنی به حرم کنونی، تقریبا از دوران صفوی آغاز شد و بعدها در دوران قاجاری روند گسترش را در پیش گرفت.
در اطراف حرم اصلی آرامگاه چندیدن چهره سیاسی و فرهنگی برتر دوران مختلف وجود دارند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به مقبره ناصرالدین شاه قاجار یا ستار خان اشاره کنیم.
تمام فضای درونی حرم آینه‌کاری شده است که یکی از هنرهای ایرانی برای مزین کردن بناهای مذهبی محسوب می‌شود. به‌همین علت زیارت شاه عبدالعظیم ضمن به‌جای آوردن یک امر مذهبی، شما را با عظمت معماری ایرانی اسلامی نیز آشنا خواهد کرد.
امامزاده صالح تجریش
در لیست اماکن مذهبی تهران باید به امامزاده صالح تجریش نیز به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و مقدس‌ترین مکانهای مذهبی پایتخت اشاره کنیم.
بنای این امامزاده که شامل یک بنای مستطیل شکل با یک گنبد و دو مناره است، مقبره صالح فرزند امام موسی کاظم و یکی از برادران اما هشتم را در خود جای داده است.
طبق گفته‌ها و اسناد تاریخی به‌دست آمده، محل زندگی این امامزاده در اردبیل کنونی بوده است اما طی وقایعی که رخ می‌دهد، ایشان را به شهادت می‌رسانند و سرشان را برای حاکم شهر ری می‌فرستند.
پس از این مردم شهر ری برای یادبود و گرامیداشت این عضو اهل بیت، در روستای تجریش شمیرانات یک مقبره می‌سازند که امروز محل زیارت شیعیان ساکن پایتخت و همچنین مسافران وارد شده به تهران است.
در محوطه امامزاده صالح نیز مانند سایر امامزاده‌‌ها، آرامگاه افراد سرشناس و مشاهیر دوران مختلف وجود دارد که گفته می‌شود علاوه بر بقعه صالح ابن موسی، خانه ابدی 50 تن از مشاهیر دوران‌های مختلف در این محوطه قرار دارند.
آینه‌کاری‌های دیوار و سقف حرم و همچنین کاشی‌های آبی آن نیز برای گردشگران خارجی یک جذابیت توریستی محسوب می‌شوند که می‌تواند آن‌ها را با معماری و همچنین فرهنگ مذهبی شیعیان آشنا کند.
امامزاده صالح فرحزاد
یکی دیگر از مکان های معنوی تهران که در مقاله راهنمای سفر به تهران به آن اشاره شده است، امامزاده صالح فرحزاد است که در منطقه فرحزاد و در شمال غربی تهران قرار دارد.
این امامزاده نیز در یکی از مناطق خوش آب و هوای تهران واقع شده است و زیارت آن ضمن این‌که وجود شما را از احساسات معنوی آکنده می‌کند، این امکان را فراهم می‌کند که ساعاتی را در یکی از محله‌های باصفای تهران بگذرانید.
تاریخ امامزاده نشان می‌دهد که در این مکان پیکر امامزاده صالح از نوادگان امام چهارم شیعیان یعنی امام زین‌العابدین به خاک سپرده شده است. همچنین وجود مزار چند تن از شهدای گمنام هشت سال جنگ تحمیلی نیز بر معنویت این فضای روحانی افزوده است.
امامزاده یحیی
در لیست اماکن مذهبی تهران نباید امامزاده یحیی را نیز از قلم بیندازیم. این مکان تاریخی و مذهبی در محله عودلاجان تهران که یکی از قدیمی‌ترین مناطق پایتخت است، قرار دارد.
بنای یادبود این امامزاده که آرامگاه یکی از نوادگان امام سجاد دانسته می‌شود، به سبک حکومت مغول‌ها بر ایران و به‌شکل مخروطی ساخته شده است و آن را در زمان حکومت قاجاریان نیز با کاشی‌های هفت رنگ مزین کرده‌اند.
یکی از نکات بسیار جالب هنگام زیارت امامزاده یحیی، گذر از بافت قدیمی تهران و آشنایی با معماری و بافت شهری در زمان گذشته است.
همچنین در کنار این امامزاده قدیمی‌ترین چنار پایتخت با قدمتی نزدیک بر 900 سال قرار دارد که شگفتی آفرینش را به یاد بینندگان می‌آورد.
بی‌بی شهربانو
بی‌بی شهربانو از دیگر اماکن متبرکه تهران در نزدیکی شهر ری است. درباره این زیارتگاه تاریخی که روی یک کوه بنا قرار گرفته، روایت‌های مختلفی وجود دارد و هر گروهی بسته به تاریخ مستند خود، آن را مکانی مذهبی می‌نامد.
یکی از روایت‌های بسیار مشهور درباره بی‌بی شهربانو، وجود مقبره همسر امام حسین و دختر یزدگرد سوم در این زیارتگاه است.
البته با توجه به آثار تاریخی به جای مانده از دوران ساسانیان در محوطه بی‌بی شهربانو، گروهی نیز آن را به دوران پیش از اسلام نسبت می‌دهند و معتقد هستند که مقبره آناهید از الهه‌های آب در دین زرتشتی، درون این زیارتگاه قرار دارد.
به همین دلیل در تاریخ 27 خرداد از هر سال، گروهی از زرتشتیان برای زیارت و انجام مراسم‌های مذهبی به بی‌بی شهربانو می‌آیند.
از سوی دیگر وجود یک غار کوچک هم با دهانه‌ای تنگ که زائران در آن شمع روشن می‌کنند، از دیگر دیدنی‌های زیارتگاه بی‌بی شهربانو به‌شمار می‌رود.
امامزاده عینلی و زینعلی
یکی از امزاده‌هایی که معمولا در لیست اماکن مذهبی تهران از قلم می‌افتد، بقعه و آرامگاه دو تن از فرزندان امام سجاد به‌نام‌های عینلی و زینعلی است که در محله پونک تهران قرار دارند.
ساخت بنای اولیه این امامزاده در زمان فتحعلی شاه قاجار آغاز شد، اما در سال 1337 ساختمان امامزاده شکل کنونی را به‌خود گرفت و در طول دهه 70 طی بازسازی‌های انجام شده، قسمت‌هایی از آن را مرمت کردند.
فضای روحانی این امامزاده کوچک با حیاط دلنشین آن که درختانی با قدمت زیاد را در خود جای داده است، می‌تواند شما را برای چند ساعت از شلوغی و هیاهوی شهر دور کند.
همچنین اگر برای حضور در تور مشهد از تهران راهی پایتخت شده‌اید، زیارت این امامزاده صمیمی و روحانی قبل از پروازتان خالی از لطف نیست.
امامزاده قاسم
شمال پایتخت از نظری جزو مناطق مذهبی تهران به‌شمار می‌آید و تعدادی مکان معنوی و مذهبی در آن قرار دارند.
امامزاده قاسم نیز یکی دیگر از بناهای دینی شیعیان است که هر روزه زائران زیادی به زیارت آن می‌روند و از آرامش و فضای روحانی آن لذت می‌برند.
طبق اسناد موجود، در این بنا آرامگاه قاسم بن حسن نوه امام حسن مجتبی قرار گرفته است که از سوی دیگر با عبدالعظیم حسنی یا شاه عبدالعظیم شهر ری نسبت فامیلی دارد. براساس همین اسناد قاسم بن حسن، دختر خود را به عقد عبدالعظیم حسنی درآورده است.
بنای اولیه امامزاده قاسم نیز مانند بسیاری دیگر از امامزاده‌های تهران و ایران در زمان حکومت صفویان بنا شده و در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار وسعت یافته است.
همچنین معماران دوره قاجار گنبد این بقعه را با کاشی‌های خشتی مزین کرده‌اند و با استفاده از نوشته‌هایی با خط کوفی نیز جلوه ویژه‌ای به آن بخشیده‌اند.
اگر از امامزاده قاسم بازدید کردید، بهتر است در محله‌های اطراف آن و روستای قدیمی دژ علیا نیز سیری داشته باشید و حتی از جاذبه‌های دیدنی گلابدره نیز دیدن کنید.
امامزاده داوود
اگر می‌خواهید در لیست اماکن مذهبی تهران یکی از قدیمی‌ترین، باارزش‌ترین و همچنین دیدنی‌ترین بقعه‌ها را زیارت کنید، باید مسیر روستای کن سولقان را در پیش بگیرید.
شرف‌الدین داوود حسنی معروف به امامزاده داوود یکی از خاندان امام دوم است که روایت‌های مختلفی درباره شهادت او و دفن شدن او در این روستا وجود دارد.
در گذشته راه دسترسی به این بقعه بسیار سخت و صعب‌العبور بود اما با وجود این نیز، هر سال افراد زیادی این مسیر را در پیش می‌گرفتند و حاجات خود را از شرف‌الدین داوود می‌خواستند.
اهمیت این بنای مذهبی در گذر زمان برای شیعیان تهران و دیگر شهرهای ایران کم نشده و همین موضوع سبب شده است تا در کنار بنای مذکور، بازارچه‌ای به‌نام بازارچه امامزاده داوود تشکیل شود که زائران سوغاتی و صنایع دستی روستاییان را از آن خریداری کنند.
زیارت امامزاده داوود امروزه یکی از تفریحات مردم تهران محسوب می‌شود و با توجه به مسیر زیبای دسترسی به این روستا و همچنین آب و هوای مطبوع کن، بسیاری از زائران آخر هفته را در جوار آرامگاه شرف‌الدین داوود حسنی سپری می‌کنند.
مسجد عتیق
مسجد جامع یا مسجد عتیق یکی دیگر از مکان های مذهبی تهران است که در دل پایتخت و در نزدیکی بازار بزرگ قرار گرفته است. این مسجد قدیمی که قدمت آن به 700 سال می‌رسد، سه شبستان متفاوت دارد و هر یک از آن‌ها در یک دوره تاریخی ساخته شده‌اند.
تا قبل از انقلاب سال 57 مسجد عتیق تنها مسجد جامع تهران محسوب می‌شد و در سال‌های مختلف جریان‌ها و اتفاق‌های مختلفی را سر گذرانده است.
دیدن این مسجد و اقامه نماز در آن پس از خرید در دالان‌های باراز بزرگ، می‌تواند وجود شما را از حس معنوی و آرامش روحی سرشار کند.
مسجد شاه
مسجد شاه، تهران یا امام خمینی دومین مسجد قدیمی پایتخت به‌حساب می‌آید که مانند مسجد عتیق در منطقه بازار بزرگ و در دل تهران ساخته شده است.
قدمت این مسجد بیش از 180 سال برآورد می‌شود اما معماری به‌کار رفته در آن، مسجد شاه را به یکی از مکانهای مذهبی و همچنین تاریخی تهران تبدیل کرده است.
تاریخچه ساخت مسجد تهران نشان می‌دهد که علاقه مذهبی فتحعلی شاه قاجار در ساخت این بنای مذهبی نیز دخیل بوده است. برای ساخت مسجد شاه از معماران شیرازی کمک گرفته‌اند و توجه به معماری مسجد وکیل شیراز را در ساخت و طراحی قسمتی‌هایی از آن الگو قرار داده‌اند.
باغ ورودی شمالی مسجد، کاشی‌کاری‌های، ساعت قرار گرفته بر سر در آن و همچنین گنبد زیبای مسجد ضمن این‌که یک بنای مذهبی را تشکیل داده‌اند، نشان‌دهنده زیبایی و دقت معماری ایرانی اسلامی در عصر قاجار نیز هستند.
بهشت زهرا و مرقد امام خمینی
در میان لیست اماکن مذهبی تهران باید بهشت زهرا و مرقد امام خمینی را نیز معرفی کنیم که از بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران و یکی از مراجع تقلید شیعیان بودند.
فضای بسیار وسیع و مزین مرقد امام با آینه‌کاری‌ها و کاشی‌کاری‌های زیبا در کنار حس و حال معنوی و روحانی آن، چشمگیر بودن این فضا را دوچندان کرده‌اند.
به‌دلیل تعداد زیاد بازدیدکنندگان از این بنای مذهبی، در کنار آن رستوران‌ها و مراکز خدماتی مختلفی نیز تشکیل شده‌اند که پذیرای مهمانان از سراسر کشور و حتی مردم ساکن تهران هستند.
سایر اماکن متبرکه تهران
در تهران و روستاهای اطراف آن بناهای مذهبی دیگری وجود دارند که در برای هر یک از آن‌ها داستان‌های مختلفی نقل می‌شوند و از تاریخچه متفاوتی برخوردار هستند. چند نمونه دیگر از مناطق مذهبی تهران از قرار زیر هستند:
- مصلی امام خمینی در خیابان بهشتی
- امامزاده علی اکبر چیذر در منطقه یک تهران
- آتشکده آدریان در خیابان جمهوری و از پرستشگاه‌های زرتشتی
- کلیسای سنت سرکیس مسیحیان در کریمخان
سخن نهایی
پایتخت ایران در لابه‌لای شلوغی‌ها و برج‌های بلند خود، تعداد زیادی اماکن مذهبی را نیز در خود جای داده است. ما در این مطلب لیست اماکن مذهبی تهران را در اختیار شما قرار دادیم که البته این موارد تنها تعدادی از معروف‌ترین بناهای معنوی پایتخت بودند.
اگر به پایتخت سفر کردید، از این اماکن نیز دیدنی داشته باشید. چون برخلاف تصور اولیه شما از تهران، آن را از زاویه دیگری برای شما به تصویر می‌کشند. تصویری که نشان می‌دهد مذهب هنوز در جان و رگ این مردم جاری است و افراد زیادی در اوقات فراغت خود از تهران یا سایر شهرها از این اماکن بازدید می‌کنند.