آشنایی با حافظیه شیراز؛ مقبره شاعری سرشناس

حافظیه شیراز را باید به‌درستی مهد شعر و شاعری و قلب تپنده دنیای غزل‌سرایان نامید. جایی که بزرگترین غزلسرای ایران و بلکه جهان آرمیده و مزارش به قبله‌گاه دوستداران هنر تبدیل شده است.

همه ساله گردشگران داخلی و توریست‌های خارجی بسیاری از این بنا دیدن کرده و همه ساله مراسم و یادبودهای بسیاری را بر مزار حافظ برگزار می‌کنند.

در این مطلب همراه با شما به مقبره حافظ رفته و از تاریخچه ساخت این بنا و آنچه در طول تاریخ بر آن گذشته برایتان سخن خواهیم گفت.

با ما در مطالعه این مطلب همراه شوید. 

حافظیه شیراز در فراز و نشیب تاریخ…

آرامگاه لسان‌الغیب، حافظ قرآن، خواجه شیراز یا هر نام دیگری که بر او بگذاریم سال‌هاست به‌عنوان یکی از اماکن تاریخی شیراز در سایه بهارنارنج‌ها و سروهای سر به فلک کشیده آرمیده و به میعادگاه و زیارتگاه عاشقان شعر و ادب پارسی تبدیل شده است. تاریخچه ساخت این بنای زیبا داستانی طولانی دارد که 64 سال پس از وفات خواجه در 792 هجری یعنی به سال 856 برای نخستین بار در حکومت گورکانیان ساخته شده است. 

سپس در دوران صفویه بنا اندکی مرمت شده و در زمان حکومت زندیه، بنایی با 4 ستون سنگی و نیز یک باغ سرسبز در محوطه نیز در مقابل مقبره بنا شده است.

بعدها و در 1295 بنا و کوشکی چوبی به فرمان فرهاد میرزا معتضدالدوله بنا شده و آرامگاه باز هم سروسامان می‌گیرد.

پس از آن نوبت به یک خیر زرتشتی می‌رسد که قصد داشته بنایی باشکوه بر مزار حافظ بسازد، اما تلاش او در نیمه راه توسط متعصبین متوقف و بنای آرامگاه تخریب می‌شود.

ساخت ضریح آهنی بر این مزار تاریخی توسط شاهزاده ملک منصور شعاع السلطنه فرزند مظفرالدین شاه نیز برگی دیگر از تاریخ پر فراز و نشیب این آرامگاه است که تا حد زیادی از آن در برابر گردبادهای ناملایمات تاریخی محافظت می‌کند.

سرانجام در زمان حکومت پهلوی آندره گدار فرانسوی، مشرق شناس و از علاقمندان به فرهنگ و ادب ایران طرحی برای ساخت این مقبره را به اجرا می‌گذارد که ساخت آن تا 1317 به‌طول می‌انجامد.

مجموعه این مراحل همه آن چیزی است که طی قرن‌ها بر حافظیه شیراز گذشته تا این بنا به شکل امروزی آن تبدیل و به دست ما برسد.

در ادامه مطلب به شرایط و موقعیت فعلی حافظیه شیراز پرداخته و از وضعیت گردشگری در آن با شما گفتگو می‌کنیم.

با ما همراه بمانید.

گذاری بر بنای حافظیه شیراز…

شیراز را همگان به شهر شعر و شاعران و مهد فرهنگ و هنر می‌شناسند. بنای حافظیه شیراز نیز به‌عنوان سمبل این شهر طی سال‌ها به یکی از دیدنی‌های شیراز تبدیل و علاوه بر جنبه زیارت مقبره، به مکانی باصفا و زیبا برای گشت و گذار تبدیل شده است.

هنر و معماری به‌کار رفته در طراحی، ساخت و تزئینات حافظیه شیراز نگاه هنردوستان ایران و جهان را به این بنا خیره نموده و از آن مکانی گردشگری با جاذبه توریستی بالا ساخته است. این اثر تاریخی که در فهرست آثار ملی نیز قرار دارد از باغ زیبا، دو بخش شمالی و جنوبی و ایوان بزرگی که نقش حائل را بین این دو ایفا می‌کند تشکیل شده است.

صحن جنوبی در بخش شرق و غرب با عطر بهار نارنج‌های باغ وسیعی انباشته شده که آن را برای قدم زدن و پیاده‌روی به مکانی مناسب تبدیل کرده است.

در سمت دیگر باغ سرو و کاج‌های همیشه سبز قد کشیده و چشم ناظران را به سوی خود خیره کرده‌اند.

درب ورودی به آرامگاه در دیوار جنوبی قرار داده شده که به خیابان گلستان باز می‌شود و با 3 پله حافظیه شیراز را این خیابان وصل می‌کند.

تالار حافظیه که مجموعه را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرده با دو اتاق در طرفین که اشعار خواجه بر آنها نگاشته شده از زیباترین بخش‌های این مجموعه به‌شمار می‌آید.

آرامگاه قوام نیز در این بنا قرار داشته و هر دو عمارت تحت تاثیر معماری دوران زندیه قرار دارند. 12 اتاق دیگر نیز در این مجموعه و در اطراف این آرامگاه بنا شده که مجموعه زیبایی را در حافظیه شیراز تشکیل می‌دهند.

صحن شمالی مجموعه که زمانی گورستان بوده امروزه در بخش‌های شرقی و غربی در میان باغچه‌هایی پر از درختان بهارنارنج و حوض‌های مستطیلی محصور شده است.

اشعار زیبای نگاشته شده بر دیوار شمالی فضا را به‌کلی تغییر داده و دوستداران حافظ را بیش از پیش از بازدید حافظیه شیراز غرق در لذت می‌کند. صحن شمالی همان مکانی است که آرامگاه حافظ در آن قرار دارد و زیبایی و معنویت این مجموعه در آن به اوج می‌رسد. از ردیف پله‌هایی که مقبره را تا حدود 1 متر از زمین فاصله داده تا ستون‌های زیبا و خوش تراش گرداگرد مقبره، همه چیز گواه از بنایی زیبا و ماندگار دارد که با سفر در طول تاریخ و بارها تعمیر و مرمت به خود دیده است.

علاوه بر بنای آرامگاه، بخش‌های مختلفی نظیر چایخانه سنتی، کتابخانه، فروشگاه و مرکز عرضه محصولات فرهنگی و ساختمان حافظ شناسی از دیگر بخش‌های تشکیل دهنده مجموعه حافظیه شیراز هستند که گردشگران و بازدید کنندگان این مجموعه از وجود آنها بهره‌مند می‌شوند.

بسیاری از مسافرین تور مشهد از شیراز نیز در مسیر خود از این بنا و زیبایی‌های آن استفاده کرده و سفر خود را با خاطرات این باغ و آرامگاه زیبا مزین می‌کنند.

آشنایی با دیگر نامدارانی که در حافظیه شیراز مدفون‌ هستند…

علاوه بر مزار خواجه حافظ شیرازی شعرایی چون فرصت‌الدوله شیرازی، شیخ محمد شیرازی، قطب العارفین دهبی شیرازی و حاج ملاعلی سمنانی نیز اشاره کرد.

دکتر مهدی حمیدی شیرازی شاعر و استاد دانشگاه، دکتر عبدالوهاب نورانی وصال، استاد دانشگاه، دکتر علی‌محمد مژده، استاد فرزانه‌ ادبیات دانشگاه، دکتر لطفعلی صورتگر شاعر، رسول پرویزی نویسنده و داستان‌نویس و بسیاری از بزرگان فرهنگ و ادب ایران نیز از مشاهیر معاصر هستند که در کنار این شاعر نامدار ایرانی و در محوطه حافظیه شیراز آرمیده‌اند.

و در پایان…

اگر مسافر شیراز هستید دیدار از آرامگاه حافظ و مجموعه حافظیه شیراز را از دست ندهید! از زیبایی این محوطه و بارگاه تا تاریخی که بر آن گذشته همه چیز حکایت از فضایی بی‌نظیر دارد که در شیراز انتظار شما را می‌کشد. اگر سفر شما در بهار باشد بهترین‌های طبیعت نیز انتظار شما را خواهند کشید.

برای رسیدن به این آرامگاه می‌توانید از خیابان گلستان حد فاصل چهار راه ادبیات و حافظیه به این مجموعه برسید. مسیر مترو نیز در ایستگاه زندیه برای رسیدن به حافظیه کاملا مناسب است.

شیراز زیبا و حافظیه شیراز بی‌شک شما را نیز مجذوب خود کرده و با زیبایی‌هایش مبهوت خواهد کرد.