خانه توکلی؛ صدرنشین لیست اماکن تاریخی مشهد

خانه توکلی مشهد از آثار و ابنیه قدیمی با معماری و کاشی‌کاری‌ بسیار زیبا متعلق به دوران قاجاریه است. سازه‌ای در نهایت زیبایی که با وجود متروکه و خالی ماندن برای مدت طولانی، پس از بازسازی آب و رنگ تاریخی خود را حفظ کرده و در زمره بهترین و جذاب‌ترین بناهای تاریخی در این شهر به‌شمار می‌آید.

چه ساکنین مشهد و چه مسافرانی که به‌طور موقت در این شهر تاریخی اقامت دارند، بازدید از خانه توکلی مشهد تداعی کننده بخشی از فرهنگ و تاریخ ایرانی است که در قالب یک سازه معماری و هنری به نمایش گذاشته شده است.

در نوشتار پیش رو ضمن معرفی این اثر تاریخی، همراه با شما دیرینه این بنا و داستان‌های پیرامون آن را بررسی می‌کنیم.

با ما تا انتهای مطلب همراهی کنید.

خانه توکلی مشهد: یک خانه و چندین داستان…

مشهد شهر بزرگ و پرماجرایی است و داستان‌های تاریخی زیادی پیرامون آن در جریان است. در این میان خانه‌های قدیمی مشهد که بسیاری از آنها این روزها در معرض دید عموم گذاشته شده یا به موزه تبدیل شده‌اند داستان‌های تاریخی و افسانه‌های زیادی را در خود پنهان کرده‌اند.

خانه توکلی مشهد یکی از همین املاک است که عوام آن را خانه اجنه نیز می‌نامند. بنایی با اسکلت چوبی که بیش از دو قرن عمر داشته و معماری دوران قاجار را به نمایش گذاشته است. کاشی‌کاری‌ها و ستون‌هایی با گچبری‌های بی‌نظیر و بسیار زیبا در کنار آجر کاری‌های نفیس و قاب‌های کوچک و بزرگ پنجره‌ها، این ملک را چون جواهری در حافظه تاریخ این شهر درخشان نموده است.

متاسفانه به‌دلیل متروک ماندن برای مدت طولانی و اسکان بی‌رویه کارتن‌خواب‌ها در آن این بنا برای مدتی به مکانی برای رواج خرافه و افسانه‌هی بی‌پایه و اساس بدل شد و حتی ساختمان آن رو به ویرانی گذاشت.

در نهایت با دخالت شهرداری مشهد و خرید ملک این خانه، عملیات مرمت آن در سال 89 کلید خورد. این بازسازی در سال 91 کامل و پس از سال‌ها، درب خانه توکلی مشهد به روی علاقمندان به اماکن تاریخی مشهد باز شد.

اختصاص محیط آن به یک موزه عمومی شامل بخش‌های مختلف باعث شده این بنا در طول سال پذیرای گردشگران بسیاری باشد و ضمن درآمدزایی، به فرهنگ شناخت خانه‌های قدیمی ایرانی نیز خدمت کند.

در خانه توکلی مشهد خواهیم دید…

بخشی از این ملک که در مسیر خروجی حرم رضوی رو به پایین قرار دارد و با نام موزه مکتب خانه دایر و در دید عموم قرار داده شده با درب چوبی و تزئینات قدیمی و بسیار زیبا تزئین یافته است. تاریخ نهفته در دل این خانه قذیمی را نقش و نگارهای دیوارها و حوضچه میانی حیاط به زبان رنگ و اصوات با ما می‌خوانند و زیبایی کتیبه‌های کهن اما زنده این ملک، قصه‌های شنیدنی بسیار را در گوشمان نجوا می‌کنند.

عمارت اصلی در دو طبقه و با اتاق‌های فراوان ساخته شده و ارسی‌های چوبی و پنجره‌های آن با بازتاب نور زیبای روز، ما را به دورانی می‌برد که هنوز عطر قدیم در هوا جریان دارد. فضای کلاسیک مکتب‌خانه و حال و هوای تدریس به شیوه قرن پیش را می‌توان با چشم بصیرت در خانه توکلی مشهد مجسم نمود و پرده از اصالت و قدمت این بخش از بنا به سرپنجه تخیل برگشود.

درباره حال و هوای خانه توکلی نیز گفتنی بسیار است. به‌ویژه آنجا که از ورای شیشه‌های رنگی اتاق‌ سه دری به آسمان آن دوران نگاه کرده و در مطبخ این خانه عطر پخت و پزهای سنتی را استشمام می‌کنیم.

طاق‌های نما و پستو با نمای گچکاری شده و زیرزمین اسرارآمیز بنا بار دیگر داستان افسانه‌های کهن را درباره این عمارت زنده کرده و برای لحظاتی ما را به دنیای رویایی قصه‌پردازان می‌برد…

برای رسیدن به خانه توکلی مشهد کدام مسیر را باید طی کنیم؟

فاصله اندک این خانه با حرم رضوی رسیدن به‌ آن را آسان نموده و با صرف زمان اندکی برای این کار موفق به دیدن این خانه می‌شوید. استفاده از خطوط بی‌آرتی و تاکسی مسیر را باز هم کوتاه‌تر کرده و با قدم زدن به سمت خیابان نواب صفوی، خانه توکلی مشهد را در مسیر نگاه شما قرار خواهد داد.

برای کسانی که با تور مشهد از تهران به این شهر می‌آیند نیز، بازدید از خانه توکلی مشهد می‌تواند یکی از برنامه‌های سفر بوده و در لیست موارد گردشگری و سیاحتی قرار گیرد.

از خانه توکلی به کدام هتل‌ها و رستوران‌ها نزدیک خواهیم بود؟

این سوالی است که بسیاری از گردشگران هنگام بازدید از این مکان می‌پرسند. از آنجا که ایام سفر فرصتی برای لذت بردن از فرهنگ و آداب شهرها نیز هست، اغلب مایلیم این زمان را با سرزدن به اماکن مهم و تاریخی گذرانده و از دغدغه محل صرف غذا و هتل آسوده باشیم.

بازدید از خانه توکلی مشهد با وجود هتل‌ها و رستوران‌های فراوان در جوار آن، فرصت خوبی است تا بدون نگرانی بابت محل اقامت و صرف غذا به تماشای دیدنی‌های این ملک قدیمی بپردازیم.

هتل‌های جواد، ثامن، رضوی هتل مشهد و هتل مائده از جمله مواردی هستند که دسترسی به خانه توکلی از آنها بسیار آسان است.

هم‌چنین اگر مایلید بعد از دیدن این مکان تاریخی برای صرف وعده غذایی به رستوران بروید یا از فست فود استفاده نمایید، رستوران‌های ثامن، قصر العماره، رستوران صدف و فست فود زیتون و نیز رستوران ولایت را در نزدیکی خود خواهید داشت.

و در پایان…، در انتخاب فصل سفر دقت کنید!

اگر از آن دسته مسافرانی هستید که نسبت به ازدحام و شلوغی رم و نیز اماکن دیدنی و تاریخی حساسیت دارید، پیشنهاد می‌کنیم ایام عید و فصل پرازدحام بهار را برای این کار انتخاب نکنید!

بسیاری از مسافران مشهد، به‌دلیل مشغله کاری یا ایام تحصیلی فرزندان خود، تعطیلات عید و روزهای پس از آن را برای رفتن به این شهر مقدس انتخاب می‌کنند که نتیجه قطعی آن شلوغی شهر در این روزها و افزایش تراکم جمعیت است.

توصیه ما هم‌چنین رزرو محل پیش از رسیدن به مقصد است. در این صورت بابت محل اقامت اسوده‌خاطر بوده و بهتر خواهید توانست به برنامه‌های خود در این مدت رسیدگی کنید.

فراموش نکنید که بازدید از خانه‌های قدیمی و به‌ویژه خانه توکلی مشهد را حتما در برنامه سفر خود به این شهر بگنجانید.