به جرات می‌توان گفت لقب نصف جهان برای شهری مانند اصفهان بسیار مناسب است. چراکه این شهر در کنار دارا بودن بناهای تاریخی مختلف، اقلیت‌های مذهبی بسیاری هم دارد. پس هرکجا که اقلیت مذهبی باشد، باید عبادتگاهی هم برای آن‌ها در نظرگرفت. در این مقاله قصد داریم به معرفی کلیسا وانک بپردازیم.
بیشتر بخوانید» به منظور آشنایی با لیستی از اماکن مذهبی اصفهان روی لینک داده شده کلیک کنید.
تاریخ، کلیسا وانک را این گونه معرفی می کند
در دوران حکومت شاه عباس دوم و با تلاش ارامنه، کلیسا وانک احداث شد. نام این مکان مقدس را از کلیسایی در شهر نخجوان به نام (آمنا پر گیج وانک غوغا) اقتباس کرده‌اند و در ابتدا ساختمانی کوچک در جنوب غربی ساختمان اصلی امروزی‌اش بود. در سال 1665 میلادی ارامنه تصمیم به بازسازی آن گرفته تا این بنا به شکل امروز درآمده است.
بیشتر بخوانید» بازدید از مکان‌های مذهبی و تاریخی همیشه برای بسیاری جالب توجه بوده است. به آن دسته از علاقه‌مندانی که با تور مشهد از تهران، از کلیسای مسروپ بازدیدکرده‌اند، پیشنهاد می‌کنیم سفری به نصف جهان داشته باشند تا با یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای کشور بیشتر آشنا شوند. ضمن اینکه کلیسای وانک برخلاف کلیسای مسروپ، همچنان فعال بوده و ارامنه مناسبت‌های مذهبی خود را در آن بر گزار می‌کنند.
برج های ناقوس کلیسا وانک؛ نمادی که از دور ارامنه را به سمت خود فرامی خواند
از جذاب‌ترین بخش‌های کلیسای وانک می‌توان به برج‌های ناقوس آن اشاره داشت. برجی بلند که با نام ناقوس اول یا برج ساعت شناخته شده و در سه طبقه ساخته شده است. درست در زیر طبقه سوم این برج ساعتی بزرگ به وزن 300 کیلوگرم به چشم می‌خورد که 38 سال بعد پایان ساخت این بنا، نصب شد. ماردیس هونتانیان یکی از معروف‌ترین معماران ارامنه طراحی برج ناقوس اول را به عهده داشت.
در میان دیوار غربی و گنبدی کوچک، برج ناقوس دوم مربعی شکل با مساحت 8 مترمربع دیده می‌شود. در تقاطع اضلاع این برج مربعی، ستونی آجری به ارتفاع 3 متر بنا شده و این برج را از سایرین متمایز می‌کند.
کتیبه های کلیسا وانک پیام های متفاوتی را برای ارامنه دارد
کلیسای وانک دارای 4 کتیبه است که هرکدام در قسمت‌های مختلف و با پیامی متفاوت بر سر در هرکدام از ورودی‌ها نصب شده‌اند:
کتیبه اول کلیسا وانک، بیانگر تاریخچه این بنا
اولین کتیبه این کلیسا در قسمت ورودی نصب شده و با حک شدن جمله‌ای نشان می‌دهد که این بنا چه قدمتی دارد. روی اولین کتیبه این عبارت آمده است که: وانک آمنا پرکیج و مقر اسقف اعظم ارمنیان، 1606 میلادی
کتبیه دوم کلیسا وانک از افراد موثر در ساخت بنا سخن می گوید
بر سر در ورودی غربی کلیسا کتیبه‌ی دیگری را خواهیددید که با کاشی‌های لاجوردی و متنی طلایی منقش شده است. اگر برای خواندن این متن کمی دقت به خرج دهید، در کنار زمان آغاز و پایان ساخت، از اشخاصی مانند شاه عباس دوم و کمک‌های مردم جلفا را هم خواهید دید.
کتیبه سوم کلیسا وانک تاریچخه برج ساعت را می گوید
در بخش ورودی برج ناقوس اول، کتیبه‌ای با سنگ مرمر قرار دارد که برروی آن متنی درباره سازنده برج ساعت، زمان و دلیل ساخت نوشته شده است. این اطلاعات به این صورت بیان شده‌اند که:
برج و ساعت آن توسط ماردیروس هوردانیان در سال 1931 به یادبود برادرش مرحومش ساخته شد.
چهارمین کتیبه کلیسا وانک، کتیبه ای بدون نقش!
درست در سمت راست برج ناقوس کتیبه‌ای آبی رنگ و پوشیده شده از صلیب را خواهیددید که هیچ متنی روی آن نوشته نشده است. ارامنه به این سنگ‌ها (خاچ کلیم) می‌گویند.
گنبدهای کلیسا وانک
ساختمان کلیسا وانک دارای دو گنبد یکی بزرگ و دیگری کوچک است. گنبد بزرگ تر برروی محراب قرار گرفته و گنبد کوچکتر بر بالای سالن کلیسا. برخی می‌گویند گنبدهای این کلیسا برخلاف سایرین که مخروطی شکل هستند، به سبک گنبدهای مسجد ساخته شده‌اند. دور تا دور گنبد بزرگ 8 پنجره نصب شده که اطراف هرکدام نقاشی‌هایی از هنرمندان معروف اصفهانی به چشم می‌خورد.
مجسمه های کلیسا وانک اصفهان، نمادی از مشاهیر ارامنه
وارد کلیسا که می‌شوید، مجسمه و تندیس‌هایی را می‌بینید که هرکدام یکی از مشاهیر ارامنه را معرفی می‌کند:
- مسروپ ماشتوتس: ابداع کننده الفبای رومی
- مجسمه مرد ایستاده: مربوط به خاچاطور کساراتسی، اسقف اعظم ارامنه
موزه کلیسا وانک، نشان دهنده آداب و رسوم ارامنه اصفهان
از دیگر بخش‌های جذاب این کلیسا می‌توان به موزه آن اشاره کرد که از آداب و رسوم و فرهنگ ارامنه برای بازدیدکنندگان می‌گوید. چراکه برای مسیحیان کلیسا فقط مکانی مخصوص عبادت نیست و وظیفه نگهداری اشیای قدیمی و حفظ فرهنگ را هم به عهده دارد. می‌توان گفت این موزه با قدمتی 100 ساله از آثاری تاریخی و ارزشمند بسیاری نگهداری می‌کند.
کتابخانه کلیسا وانک؛ کتابخانه ای با 30000 نسخه کتاب
در سال 1884 کتابخانه کلیسای وانک راه‌اندازی شد. هدف از تاسیس این بخش از کلیسا نگهداری از کتب تاریخی مختلف به زبان‌های فارسی و انگلیسی بود تا با تاریخچه مذهبی، فرهنگی و سیاسی اصفهان بیشتر آشنا شوید.
چگونه به کلیسا وانک برویم؟
اگر تمایل دارید در سفرتان به اصفهان، از این مکان تاریخی – مذهبی در کنار مسجد شاه اصفهان، سی و سه پل، عمارت عالی قاپو و… بازدید کنید، مسیر زیر را پیش بگیرید:
آدرس کلیسا وانک اصفهان: جلفا – پل فلزی – خیابان حکیم نظامی – خیابان مهرداد – کوچه کلیسا.
کلام پایانی
کلیسا وانک اصفهان از جمله مکان‌های تاریخی و مذهبی این شهر محسوب می‌شود. برای بازدید از این کلیسا و مطالعه‌ای مصور از تاریخ، کافی است بلیط را تهیه کرده و در روزهایی به جز تعطیلات رسمی، عزم سفر کنید.