اصفهان به نصف جهان مشهور است. علت این شهرت این است که با ورود به اصفهان با مجموعه‌ای عظیم از آثار تاریخی، اماکن گردشگری و تفریحی، مناظر طبیعی و حتی مکان‌های مقدس روبرو هستید. امکان مذهبی اصفهان منحصر به مذهب و آییئن خاصی نیست. مساجد و کلیساهای به جامانده از دوران صفویه نشان از تنوع مذهبی و فرهنگی و پیشینه‌ی غنی شهر اصفهان است. علاوه بر این مقبره‌ی بزرگان و امامزادگیان در اصفهان نیز امروزه به عنوان مکان مذهبی مورد بازدید قرار می‌گیرد. در این مطلب لیستی از اماکن مذهبی اصفهان را معرفی کرده و به عنوان بخشی از راهنمای سفر به اصفهان به مخاطبین این سایت کمک می‌کنیم.
مسجد جامع اصفهان معروف‌ترین مکان مذهبی اصفهان
قدیمی‌ترین بنای اصفهان مسجد جمعه یا مسجد جامع این شهر است. بافت شهری اصفهان تقریباً همزمان با ساخت این مسجد ایجاد شده است. اعراب ساکن در این منطقه در قرن دوم هجری در این منطقه مسجدی ساخته بودند که تخریب شده بود. اما در زمان آل بویه و صفوی که طرح‌های توسعه‌ای انجام شد این مسجد هم بر روی خرابه‌های مسجد قبلی بازسازی شد.
با توجه به قدمتی که مسجد جامع دارد سبک‌های مختلف معماری در آن مشاهده می‌شود. همچنین مسجد دارای ورودی‌های متعددی است که در دوران‌های مختلف تاریخی ساخته شده است و مسجد را به محیط اطراف متصل کرده است.
قسمت‌های مختلف مسجد جامع شامل شبستان‌های متعدد، صحن چهار ایوانی، مدرسه مظفری، گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، محراب اولجایتو، چهار ایوان صاحب، استاد، شاگرد و درویش و صفه‌های کوچک دوره دیلمی است.
شهرت مسجد جامع به دلیل معماری خاص و چهار ایوانی بودن آن است. معماری خاص و بی نظیری که از قرن 15 به جامانده است و بعدها باعث شد این شیوه‌ی مسجد سازی رواج پیدا کند. نام ایوان‌ها شامل صفه صاحب در جنوب مسجد، صفه درویش در شمال مسجد، ایوان استاد در ضلع غربی مسجد و ایوان شاگرد در ضلع شرقی مسجد است. در قسمت‌های مختلف مسجد مقرنس کاری و تزئینات خاصی هم مشاهده می‌شود که جالب و مورد توجه قرار می‌گیرد.
علاوه بر ایوان‌ها و معماری خاص آن باید به نمای داخلی و کاشیکاری مسجد و مناره‌ها هم به عنوان بخش قدیمی مسجد نام ببریم. این بخش‌ها به جامانده از قرن نهم هجری است.
با اینکه برخی قسمت‌های مسجد در دوران صفویان بازسازی شده اما در اصل یادآور عهد سلجوقیان است. به همین دلیل بازدید از این مسجد برای بسیاری از توریست‌های داخلی و خارجی قابل توجه است و خیلی از آن‌ها برای سفر در تاریخ به این مسجد مراجعه می‌کنند و قسمت‌های مختلف مسجد را با جزئیات بررسی و تماشا می‌کنند.
آدرس: اصفهان، میدان قیام، خیابان علامه مجلسی، مسجد جامع اصفهان
مسجد امام اصفهان
یکی دیگر از اماکن مذهبی در اصفهان مسجد امام است. این مسجد در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول در ضلع جنوبی میدان امام ساخته شده است. ساخت مسجد نزدیک به بیست سال طول کشید. برای قسمت‌های مختلف مسجد از انواع کاشی‌های معرق یا کاشی خشت استفاده شده است و این مسجد نمونه‌ی یکی از بهترین آثار به جا مانده از دوران صفوی است.
مسجد اما در سال‌های مختلف با نام‌های متفاوتی نامیده شده است. نام‌های دیگر این مسجد شامل مسجد المهدی، مسجد مهدیه، مسجد جامع عباسی، مسجد سلطانی جدید و مسجد شاه است.
یکی از ویژگی‌های خاص این مسجد این است که در زیر گنبد آن صدا منعکس می‌شود. علت انعکاس صدا این است که گنبد دو پوش است و فضای بین دو گنبد 16 متر است.
اگر بخواهیم از ویژگی‌های دیگر مسجد بگوییم باید به گنبد 52 متری، مناره‌های 48 متری اشاره کنیم. البته در ورودی مسجد مناره‌هایی ساخته شده است که ارتفاع آن به 42 متر می‌رسد.
یکی دیگر از ویژگی‌های خاص مسجد امام جهت قبله است. یعنی با ورود از سر درد اصلی و عبور از ایوان بدون اینکه فرد متوجه شود نیم چرخی به راست می‌زند. در واقع مسجد با یک زاویه‌ی 45 درجه در جهت قبله ساخته شده است. این هوشمندی و خوش ذوقی معماران مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد و بسیار مورد توجه است.
در کتبیه‌های این مسجد هم شاهکار هنر خوشنویسی با خط ثلث مشاهده می‌شود و طرح‌های یکپارچه و نفیس آن یادگار دوران صفویه است. توریست‌هایی که برای بازدید از نقش جهان به این مکان مراجعه می‌کنند دیدن این مسجد را در اولویت برنامه‌های گردشگری خود قرار می‌دهند.
آدرس: اصفهان، میدان نقش جهان(امام)، مسجد امام
مسجد حکیم اصفهان یادگار دوران صفوی
یکی از اماکن مذهبی مسلمانان اصفهانی مسجد حکیم است. این مسجد چون در انتهای بازار رنگرزان بود به مسجد جامع رنگرزان هم معروف بوده است. زمان ساخت آن دوران حکومت دیالمه است. طایفه‌ای که آن‌ها را جوجیر می‌نامیدند. با این حساب سر درد این مسجد قدمت 100 ساله دارد و در قرن چهارم هجری ساخته شده است و از آثار به جا مانده از حکومت اسلامی است.
علت نامگذاری این مسجد به حکیم است که فردی به نام حکیم داوود بانی ساخت آن بوده است. این فرد حکیم شاه عباس صفوی بوده و به دلایلی مورد خشم وی قرار می‌گیرد. به هند فرار می‌کند ولی در آنجا ثروت زیادی جمع می‌کند و با فرستادن بخشی از ثروت به اصفهان از نزدیکان خود می‌خواهد در این شهر مسجدی را بنا کنند.
در این مسجد کتبیه‌ها، کاشی‌های لاجوردی و خطوط نستعلیق کتابت شده در شبستان‌ها مشاهده می‌شود. گچبری و معماری این مسجد یادگار دوران صفوی است و از این جهت برای گردشگران اهمیت زیادی دارد و سالانه افراد زیادی برای بازدید از این اثر به مسجد حکیم مراجعه می‌کنند.
آدرس: اصفهان، خیابان حکیم، مسجد حکیم
امامزاده هارونیه
یکی از بقعه‌های متبرک اصفهان مربوط به پسر موسی کاظم و برادر امام رضا است. بعد از شهادت امام رضا به مامون قصد سفر به بغداد را داشت که در بین راه از کسی شنید امام رضا برادر خود هارون به خلافت بعد از خود منصوب کرده است. به همی جهت از تاج و تخت خود ترسید و دستور قتل هارون را به دست عوامل خود در اصفهان داد.
مشخص نیست شیوه‌ی قتل هارون با مسمومیت بوده یا اینکه عده‌ای به او حمله کردند و وی در حین دفاع از خود مجروح و شهید شده است. در زمان عضد الدوله بر روی قبر هارون مقبره‌ای ساخته شده که تاکنون باقی مانده است و مسلمان شیعه برای عرض ارادت به مقبره‌ی این فرزند پیامبر می‌روند.
آدرس: اصفهان، میدان امام علی، خیابان هارونیه، امامزاده هارونیه
بقعه علاءالدین شهشهان
یکی از بقعه‌های متبرک در اصفهان که به عنوان مکان زیارتی مشهور است بقعه‌ی علاءالدین شهشان است. این بقعه از دوره‌ی تیموریان به جا مانده است و حتی در آثار ملی ایران هم ثبت شده است. به همین دلیل خیلی از توریست‌های ایرانی و خارجی هنگام سفر به اصفهان به این مکان مراجعه می‌کنند.
شاه علاءالدین محمد که به شهشان معروف شد یکی از بزرگترین عرفای دوره تیموریان است. مرد بزرگی که هم عصرانش به او ارادت خاص داشتند و بعد از مرگ هم مقام او را تجلیل کردند و آرامگاهش زیارتگاه دوستداران شد. خوب است بدانید این اثر در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است.
سر درد آرامگاه کاشی‌کاری‌های زیبایی نقش بسته است و داخل آرامگاه خطوط ثلث زیبایی نقش بسته است. این بقعه در محله‌ای هم قرار دارد که قبلا شهشهان نامیده می‌شد یعنی محلی که شاه در آن اقامت دارد. محلی که تقریباً 700 سال قدمت دارد و علاوه بر این بقعه مکان‌های تاریخی دیگری هم در آن قرار دارد.
توریست‌هایی که برای بازدید از این بقعه مراجعه می‌کنند می‌توانند در محله‌ی شهشان به بازارچه علامه مجلسی، آرامگاه شاه علاءالدین محمد، مسجد جامع اصفهانف مسجد صفا و سایر مکان‌های تاریخی این منطقه مراجعه کنند.
آدرس: اصفهان، محله شهشهان، بقعه علاءالدین شهشهان
کلیسای کاتارینه
اماکن مذهبی اصفهان منحصر به مکان‌های مذهبی مسلمانان یعنی مساجد نیست. این شهر تنوع فرهنگی و مذهبی بالایی دارد و از قدیم تمام اقوام و مذاهب با صلح در کنار هم در اصفهان زندگی می‌کردند. جلفا منطقه‌ی ارمنی نشین اصفهان است که هنوز هم کلیساهای زیادی در آن وجود دارد. این کلیسا هم از دوران صفوی به جا مانده است و طی این سال‌ها با مرمت و بازسازی محافظت شده است.
یکی از کلیساهای معروف اصفهان کلیسای کاتارینه در محله‌ی جلفا است. این اثر در سال 1382 به عنوان یک اثر ملی ثبت شده است. مطابق اخبار و روایت‌هایی که از این کلیسا در دسترس است 33 راهبه در این دیر اقامت داشته اند و در طول فعالیت این مکان حدود 200 راهبه در طول 4 قرن تربیت شده‌اند. آخرین راهبه دیر مادام الیزابت اسرائیلیان بود که با فوت وی فعالیت این دیر خاتمه پیدا کرد و از آن به بعد کلیسا به عنوان یک نیایشگاه مورد زیارت ارامنه قرار گرفت.
در طول این سالیان هم فضای داخلی کلیسا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این دیر تلفیقی از معماری اسلامی و ارمنی است. قسمت داخلی مکان با معماری ارمنی ساخته شده است ولی نمای خارجی دیر سبک معماری ایرانی دارد. دو ورودی برای این کلیسا در نظر گرفته شده است که تخته‌های چوبی در آن آویزان است. از این تخته‌های چوبی به جای ناقوس استفاده می‌شده و به نام چوناک معروف بوده. مصالح اصلی به کار رفته در این کلیسا هم خشت و آجر است.
آدرس: اصفهان، جلفا، محله چهارسو، خیابان خاقانی، کوچه رامین، کلیسای کاتارینه
کلیسای هوانس مگردیچ مقدس
یکی دیگر از کلیساهای اصفهان کلیسای هوانس است. در زمان شاه عباس دوم که ارامنه وارد اصفهان شدند در محله‌ی جلفا ساکن شدند و کلیساهایی را در این مکان احداث کردند. با این حساب این آثار به جامانده از دوران صفوی است.
در ساختمان این کلیسا 4 ستون قرار دارد که قوس‌هایی این چهار ستون را به هم وصل کرده است. گنبد کلیسا هم بر روی این ستون‌ها استوار است. در نهایت هم محراب کلیسا در قسمت شرقی واقع شده است.
کلیسای هوانس مگردیچ مقدس مانند بسیاری از کلیساهای دیگر تاریخی از خشت و آخر ساخته شده است و در نمای داخلی آن از گچ استفاده شده است. فضای داخلی کلیسا هم با نقاشی‌های مذهبی پوشانده شده است.
کلیسا بزرگ است و سه ورودی دارد. برج دو طبقه‌ی ناقوس خانه و گنبد در ورودی غربی واقع است. گردشگرانی که بازدید از مکان‌های تاریخی را دوست دارند می‌توانند از معماری این بنای مذهبی لذت ببرند و جزئیات آن را با دقت بررسی کنند.
آدرس: اصفهان، جلفا، محله چارسو، کلیسای هوانس مگردیچ
کلیسای وانک بزرگترین کلیسای اصفهان
مشهورترین و بزرگترین کلیسا در محله‌ی جلفای اصفهان کلیسای وانک است. علت نامگذاری این کلیسا این است که وانک در زبان ارمنی به معنای بزرگ و عظیم است و این کلیسا به دلیل وسعت وانک نامیده شده است. در قسمت‌های مختلف کلیسا تصاویر مذهبی از آدم و حوا، حضرت مریم و عیسی و سایر نگاره‌های مذهبی به چشم می‌خورد. علاوه بر معماری بی نظیر این کلیسا که گردشگران زیادی را جذب می‌کند از قسمت‌های مختلف آن هم نباید غافل باشیم.
برج ناقوسی که جلوی کلیسای وانک قرار دارد مربوط به زمان شاه سلطان حسین صفوی است.
این کلیسا شامل بخش‌هایی نظیر کتابخانه، چاپخانه، موزه، حیات و صحن است. کتاب‌های کتابخانه در اختیار افرادی که علاقمند به پژوهش هستند قرار می‌گیرد. همچنین در موزه اشای نفیس و قدیمی نگهداری می‌شود. در این کلیسا نمازخانه‌ای هم دایر است که دارای دو بخش است. بخش اول آن شبستان است و بخش دوم آن گنبد خانه است که از آن برای برگزار کردن مراسم مذهبی استفاده می‌شود. در حیاط کلیسا هم چند نفر از بزرگان بزرگان ارمنی دفن هستند.
بازدید از کلیساهای جلفا در اصفهان فقط منحصر به ارامنه نیست، گردشگران زیادی فارغ از دین و مذهب به دلیل جاذبه‌های تاریخی که این اثر دارد به این مکان مراجعه می‌کنند و از آن بازدید می‌کنند. پس اگر به اصفهان سفر کردید بازدید از کلیسای وانک را در برنامه‌ی خود بگنجانید.
آدرس: اصفهان، محله جلفا، چهار راه حکیم نظامی، خیابان نظر شرقی، کلیسای وانک
کیش یکی از جزایر زیبا در جنوب کشور است که سالانه افراد زیادی با مقاصد تفریحی به آن سفر می‌کنند. اگر می‌خواهید به کیش مسافرت کنید با کمک آژانس مسافربری همسفرها تور کیش از اصفهان را انتخاب کنید.