میدان نقش جهان یکی از جاذبه‌ی گردشگری اصفهان و شاهکاری در معماری است که 4 اثر تاریخی را در خود جای داده است. این میدان با شکل مستطیلی در مرکز شهر زیبای اصفهان قرار دارد و در فهرست آثار ملی ثبت شده است. در ادامه‌ی این مطلب با جزئیات بیشتری از این میدان آشنا می‌شوید.
درباره‌ی نام میدان نقش جهان
پیش از دوران صفویه در محل میدان فعلی باغی به نام نقش جهان قرار داشت. در زمان شاه عباس با انتقال پایتخت از شهر قزوین به اصفهان بناهایی در این محل ساخته شد. در آن زمان میدان به نام میدان نو معروف بود. سال‌های بعد نام میدان به نقش جهان تغییر کرد و بعد از وقوع انقلاب اسلامی به میدان امام تغییر نام داد.
آشنایی با تاریخچه میدان نقش جهان
پیش از زمان صفویان بخش میانی میدان نو درکوشک نامیده می‌شد و از دوره‌ی تیموریان و آق قویونلوها بناهای نظامی در این منطقه قرار داشت. در این قسمت‌ها در حال حاضر عمارت عالی قاپو قرار دارد. مراسم‌های مختلفی نظیر جشن‌های نوروز و حتی اعدام محکومان در این میدان انجام می‌شد. اما در دوران صفویان شرایط تغییر کرد و میدان نقش جهان مورد توجه قرارگرفت؛ کاخ شاه عباس و ساختمان‌های دولتی در این منطقه ساخته شدند.
اولین معمارانی که در این میدان فعالیت خود را شروع کردند استاد محمدرضا و علی اکبر اصفهانی بودند. آن‌ها ساخت میدان را با الگوبرداری از میدان‌های قدیمی، مانند میدان امیر چخماق یزد، میدان عتیق در اصفهان، میدان شاه و میدان صاحب آباد قزوین شروع کردند.
میدان در فضایی با طول 500 متر و عرض 160 متر احداث شده است و اطراف آن نزدیک 200 حجره طراحی شد که موجب رونق کسب و کار در اصفهان شد. با اینکه شروع ساخت میدان به زمان شاه عباس اول و سال 1011 برمی‌گردد، بهتر است بدانید ساخت بناهای اطراف میدان تا زمان دو شاه حسین و شاه عباس دوم طول کشید. چهار بنای کاخ عالی قاپو، مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد جامع عباسی و سر درد قیصریه در اطراف میدان نقش جهان، امروز به بناهای تاریخی و مکان گردشگری تبدیل شده است.
مکان‌های دیدنی میدان نقش جهان
در هر کدام از اضلاع میدان نقش جهان یک بنای تاریخی وجود دارد که با هنر دست معماران و هنرمندان به نام اصفهانی ساخته شده است. بازدید از آثار تاریخی اصفهان شما را پیشینه‌ی فرهنگی غنی کشورمان آشنا می‌کند.
مسجد شیخ لطف‌اله
مسجد شیخ اله در ضلع شرقی میدان نقش جهان قرار دارد که به دستور شاه عباس برای عبادت شاه و خانواده‌ی او ساخته شده بود و افراد عادی حق ورود به این مسجد را نداشتند. از ویژگی‌های معماری این مسجد این است که مناره ندارد و دارای یک گنبد 32 متری است. همچنین مانند مساجد قدیمی دیگر برای ورود به آن از شبستان عبور نمی‌کنید، بلکه یک راهرو شما را به سمت داخل مسجد می‌برد.
سردر قیصریه
ضلع شمالی میدان نقش جهان به نام سردر قیصریه معروف است و دروازه‌ی ورود به بازار سنتی اصفهان است. در طبقات اول و دوم این بازار هنرهای دستی اصفهان برای فروش ارائه می‌شوند و علاقه مندان می‌توانند با گشت و گذار در این بازار ضمن آشنایی با هنر دست مردم اصفهان، از صنایع دستی زیبای این شهر خرید کنند. همچنین در طبقه‌ی سوم نقاره خانه‌ای قرار داشت که با صداهای مختلف ساعات روز از آن‌جا اعلام می‌شد.
این قسمت در اصلی ورود به بازار است و 4 در فرعی دیگر هم دارد. علت نامگذاری این بنا این بود که مکانی مشابه آن در شهر قیصریه قرار داشت. اما در دوران قاجاریه بناهای این میدان از جمله سر در قیصریه آسیب زیادی دید. 110عراده توپ اسپانیایی غنیمت فتح هرمز، میله قپق در مرکز میدان و بنای ساعت اروپایی که در این مکان قرار داشت نمونه‌هایی از آسیب‌ها و خسارت‌هایی است که به این اثر تاریخی وارد شده است.
تور مشهد از اصفهان در فصل‌های مختلف و ایام تعطیلات با قیمت‌های متفاوتی در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. تفاوت قیمت به دلیل تفاوت در نرخ پروازها، مکان اقامت و خدماتی است که به مسافران عرضه می‌شود.
مسجد جامع عباسی
یکی دیگر از آثار تاریخی معروف میدان نقش جهان، مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه است که در ضلع جنوبی میدان قرار دارد. ساخت مسجد در سال 1020 شروع شد اما تزئینات آن در زمان شاه سلیمان انجام شد.
در این مسجد آثار و کتیبه‌هایی از هنرمندان اصفهانی مانند علی اکبر اصفهانی، علیرضا عباسی دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های معماری دوران صفویان در مساجد این است که ساخت مسجد به گونه‌ای باشد که صدا زیر گنبد منعکس شود، در مسجد جامع عباسی هم این مانند مساجد دیگر شاهد این ویژگی هستیم. نام‌های دیگر مسجد جامع عباسی، مسجد کبیر عباسی و مسجد سلطانی است.
کاخ عالی‌قاپو
در قسمت غربی میدان نقش جهان، کاخ بزرگ سلطنتی با نام عمارت عالی قاپو با شش طبقه و در مساحت 1800 متر مربع احداث شده است. در این ساختمان 53 اتاق برای استراحت و پذیرایی مهمانان یا برگذاری جلسات مهم حکومتی در نظر گرفته شده است. ساختمان کاخ عالی قاپو عمارت دولتخانه هم معروف بود.
کاخ عالی قاپو ایوان بزرگی دارد که شاه عباس در آن به تماشای مسابقات چوگان و اسب دوانی در میدان نقش جهان مشغول می‌شد. معماری این عمارت بر پایه‌های چوبی استوار شده است و ویژگی بی نظیر آن این است که از هر سمتی به آن نگاه کنید، تعداد طبقات عمارت متفاوت به نظر می‌آید. همچنین یکی دیگر از ویژگی‌های معماری این بنا این است که در ورودی آن صدا انعکاس پیدا می‌کند.
آژانس مسافرتی همسفرها انواع تورهای داخلی و خارجی را با قیمت مناسب و در ایام مختلف سال برگزار می‌کند.
جمع بندی
میدان نقش جهان اصفهان یکی از میدان‌های قدیمی و آثار تاریخی است که احداث بناهای مختلف آن در زمان شاه عباس شروع شده است و در زمان دو شاه بعدی تکمیل شده است. این میدان در دوران قاجار آسیب زیادی دیده است اما قسمت‌های مختلف آن در زمان حکومت پهلوی اول مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. با اینحال اگر می‌خواهید با معماری ایرانی اسلامی آشنا شوید و آثار هنرمندان نقاش ایرانی را از نزدیک ببینید، بهتر است سری به این میدان بزنید.