شهر اصفهان با لقب نصف جهان شناخته می‌شود که در آن بناها و پل‌های تاریخی بسیاری وجود دارد. به همین دلیل یکی از پرطرفدارترین مقاصد گردشگری برای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی است. یکی از معروف‌ترین آثار شهر اصفهان پل خواجو است که زیبایی آن مورد توجه همگان قرار می‌گیرد. در این مطلب قصد داریم شما را با این پل تاریخی آشنا کنیم.
پل خواجو کجا قرار دارد؟
پل خواجو روی رودخانه‌ی زیبای زاینده رود واقع شده است. این پل در انتهای جنوبی خیابان چهارباغ خواجو و انتهای شرقی خیابان کمال الدین اصفهانی قرار دارد. پل خواجو با سی و سه پل حدود 1800 متر فاصله دارد.
موقعیت مکانی پل خواجو برای دسترسی به مترو مناسب است. ایستگاه متروی سی و سه پل نزدیکترین ایستگاه به پل خواجو است که حدود دو کیلومتر با پل فاصله دارد.
تور مشهد از اصفهان به صورت هوایی، ریلی و زمینی برگزار می‌شود. قیمت هر کدام از این تورها با توجه به امکاناتی نظیر خدمات هتل محل اقامت، فاصله تا حرم مطهر علی بن موسی الرضا (ع) و زمان سفر با هم تفاوت دارد.
تاریخچه‌ی پل خواجو
پل خواجو یکی از شاهکارهای معماری ایرانی- اسلامی است که در سال 1310در فهرست آثار ملی ثبت شده است. سلطنت صفویان دوران شکوفایی و ساخت بناهای مختلف در شهر اصفهان است. پل خواجو نیز در دوران صفویان و به دستور شاه عباس دوم ساخته شده است.
یکی از ویژگی‌های خاص و متمایز پل خواجو از پل‌های دیگر این است که در وسط آن ساختمانی مخصوص به نام بیگلربیگی ساخته شده بود که اقامتگاه موقت پادشاه و خانواده‌اش بود. این ساختمان تزئینات خاصی دارد و در آن از نقاشی‌ها و کاشی‌کاری‌هایی زیبایی استفاده شده است.
وجه تسمیه پل خواجو
پل خواجو به دلیل موقعیت تاریخی و جغرافیایی چندین نام دارد. معروف‌ترین نام، پل خواجو است که علت این نامگذاری قرار گرفتن در محله‌ی خواجوی اصفهان است. این پل به پل حسن بیگ هم معروف است، زیرا باستان شناسان عقیده دارند پیش از احداث پل خواجو یک پل دیگر به نام پل حسن بیک در این محل قرار داشته که پل خواجو بعد از تخریب آن بنا شده است.
این پل به نام پل شاهی نیز معروف است و علت آن این است که به دستور شاه عباس دوم ساخته شده است. برخی از افراد این پل را به نام پل بابا رکن الدین می‌شناختند، زیرا در مسیر بقعه‌ی بابا رکن الدین در تخت فولاد قرار دارد.
گبرها یا زرتشتیان هم از این پل برای رفت و آمد به محله‌ی خود استفاده می‌کردند، به همین دلیل یکی از نام‌های قدیمی این پل، پل گبرها است. برخی از افراد هم پل خواجو را به نام پل شیراز می‌شناختند، زیرا بر سر راه شیراز قرار داشت.
ویژگی‌های معماری پل خواجو
پل خواجو یکی از زیباترین پل‌های اصفهان است که معماری بی‌نظیری دارد. پل خواجو در 4 طبقه، با طول 132/5 متر و عرض 12 متر، با سنگ و آجر ساروج احداث شده است. طول معبر این پل 5/7 متر است.
احداث پل خواجو به شکلی است که به عنوان سد عمل می‌کند و 16 دریچه برای تخلیه‌ی آب در آن قرار دارد. همچنین کشوهایی داخل پل تعبیه شده که با بالا و پایین بردن دریچه‌ها می‌توانند میزان جریان آب را کنترل کنند. به پل‌هایی که این ویژگی را داشته باشند، سد پل گفته می‌شود.
پل خواجو دارای 24 دهانه با مربع‌های تراش خورده است. همچنین در قسمت شرقی پل دو صفه‌ی سنگی مسطح قرار دارد. در بخش میانی پل خواجو سنگ فرشی در کف رودخانه زاینده رود وجود دارد که از طریق 11 پله سنگی بستر رودخانه به کف پل مرتبط می‌شود. همچنین جریان متقاطع آب در حوضچه‌های زیر پل باعث تشکیل حباب و افزایش اکسیژن می‌شد که محیط بسیار مناسبی برای پرورش ماهی بود.
یکی دیگر از ویژگی‌های معماری پل خواجو این است که در آن دوران، سرتاسر زیر پایه‌ی پل، شمع‌های متعددی قرار می‌گرفت و یک پهنه‌ی غیر قابل نفوذ را ایجاد می‌کرد که داخل آن ساروج قرار داشت.
دو شیر سنگی بزرگ در کناره‌های ضلع شرقی پل قرار دارند. مطابق نظر کارشناسان این دو شیر نماد سپاهیان بختیاری و محافظ اصفهان در زمان صفویان بوده است. البته در سال‌های اخیر به دلیل کم‌توجهی بازدیدکنندگان خسارت‌هایی به مجسمه‌های شیر وارد شده است.
به طور کلی در ساخت بنای پل اصل تناسب و تکرار فضاهای یک شکل و هم اندازه که عملکردی یکسان دارند، باعث شده نمای زیبا و جالب توجهی از پل در مقابل بازدیدکنندگان قرار بگیرد.
برای بازدید از اماکن گردشگری اصفهان همین حالا می‌توانید تور مناسب را رزرو کنید و اوقات خوشی را در سفر سپری کنید.
آشنایی با عجایب پل خواجو
- یکی از شگفتی‌های پل خواجو این است که در ساخت آن ملاتی به کار رفته است که هر چه آب بیشتری به آن برسد، مقاوم‌تر می‌شود.
- وقتی از بالا به پل خواجو نگاه کنید، بنا را به شکل یک عقاب تیز چنگال می‌بینید که در حال پرواز روی رودخانه است.
- در سال 1388 تعدادی سنگ قبر قدیمی همراه با تخته سنگ‌های قدیمی در محل پل پیدا شده است که برخی از آن‌ها در موزه سنگ تخت فولاد نگهداری می‌شوند.
- در سمت شمال پل خواجو و نزدیک یکی از شیرهای سنگی، یک تخته سنگ قرار دارد که قبله نماست و مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد.
- سقف‌های منحنی یا طاق چشمه‌ای پل خواجو به شکلی طراحی شده است که از کناره‌ی اضلاع آن لبه‌هایی روبروی هم قرار دارد. درصورتی‌که توریست‌ها در دو ضلع مقابل هم بایستند و از داخل لبه‌ها با هم صحبت کنند، می‌توانند صدای هم را بشنوند.
بهترین زمان بازدید از پل خواجو
بهترین فصل سفر به اصفهان و قدم زدن روی پل خواجو، بهار و پاییز بارانی است که زاینده‌رود پر از آب باشد. زیرا گشت و گذار در اصفهان با سرمای زمستان و گرمای تابستان سخت است.
کسانی‌که تمایل دارند با تورهای ارزان قیمت سفر می‌کنند، می‌توانند از راهنمایی کارشناسان آژانس مسافرتی همسفرها درباره‌ی پروازهای لحظه‌ی آخر یا زمان تخفیف هتل‌ها استفاده کنند.
جمع بندی
پل خواجو از آثار تاریخی بازمانده از دوران صفویان است که بازدید از آن برای گردشگران خارجی و داخلی جذابیت خاصی دارد. این پل زیبا با معماری بی‌نظیر بر روی رودخانه‌ی زاینده رود و در نزدیکی سی و پل احداث شده است.