در سال 1020 هجری قمری در ضلع جنوبی میدان نقش جهان امروزی اصفهان، مسجدی به فرمان شاه عباس اول بناشد. ساخت مسجد شاه اصفهان از سال بیست و چهارم حکومت وی آغاز و طراحی و کتیبه نگاری آن در زمان جانشینان او به اتمام رسید. این بنا که به مسجد امام اصفهان هم شهرت دارد به دلیل عظمت معماری و کثرت تزئینات به عنوان یکی از شاهکارهای قرن یازدهم هجری در دوره صفویه به حساب می‌آید.
بیشتر بخوانید» برای اطلاع از شرایط تور کیش از اصفهان می‌توانید روی لینک مشخص شده کلیک نمایید و یا از پشتیبانان آژانس مسافرتی همسفرها کمک بگیرید.
مسجد شاه اصفهان را با نام‌های دیگری نیز می‌شناسند
اگر علاقه مند به متون تاریخی باشید، در کتب تاریخ مسجد شاه را با نام‌های دیگری مانند: عالم آرا عباسی، وقایع السنین و الاعوام، مسجد جامع جدید عباسی، مسجد جامع عباسی، مسجد شاه و مسجد سلطانی هم می‌شناسید. درواقع دلیل نامگذاری این مسجد بانی اصلی آن یعنی شاه عباس اول است.
کاشی کاری مسجد شاه اصفهان
نمای مسجد امام اصفهان نمونه ای بارز از هنرکاشی کاری و حجاری ایرانی در قرن 11 هجری است. با کمی دقت بر کاشی کاری‌های مسجد می‌توان تاریخ‌هایی مانند 1077، 1078 و 1095 را مشاهده کرد که نشان می‌دهد تزئینات و الحاقات مسجد در چه زمان‌هایی از حکومت صفوی به اتمام رسیده است.
زیباترین کاشی کاری را می‌توان در سر در مسجد مشاهده کرد. جاییکه کاشی‌ها را بارنگبندی کامل و هفت و معرق کاری شده با قوس‌های مارپیچی به رنگ آبی روشن نصب کرده اند.
بیشتر بخوانید» برای اطلاع از شرایط و آفرهای ویژه تور کیش از تهران می‌توانید روی لینک کلیک کنید و تورهای مختلف کیش از مبدا تهران را در آژانس همسفرها بررسی و انتخاب نمایید.
هر طرحی از کاشی کاری‌های مسجد امام پیامی دارد
همانطور که محو زیبایی های این کاشی‌ها می‌شوید، چشمتان به قاب کاشی معرق با نقش طاووس که در سنت‌های ایران باستان آن را نماد ابدیت می‌دانستند، می‌افتد. زیبایی کاشی کاشی کاری‌های مسجد امام به همین جا خلاصه نمی‌شود. کافی است کمی چشم بگردانید تا نقش گنجشک و گل و بته‌ها را در کنار هم ببینید. از آن جاییکه هیچ کدام از این نقش‌ها بی معنا و مفهوم نیستند، ایرانیان باستان با استفاده از این طراحی قصد داشتند بهشت و باغ‌های با طراوت و جاودانه‌ی آن را برای بازدید کنندگان یاد آور شوند.
بیشتر بخوانید» برای آشنایی با اماکن مذهبی اصفهان می‌توانید روی لینک کلیک کرده و در مورد آن‌های یک راهنمای جامع در سایت همسفرها بخوانید.
کتیبه‌های مسجد شاه
کتیبه ای که سر در این مسجد به خط ثلث (علیرضا عباسی) نصب شده بیانگر آن است که شاه عباس ساخت این مسجد با استفاده از اموال شخصی خود بنا کرده تا ثواب آن به روح جد بزرگ خود شاه طهماسب برسد. علاوه بر این در کتیبه ای دیگر از مهندسین معمار این مسجد یعنی استاد علی اکبراصفهانی، ناظر ساختمان و محب علی بیک الله تجلیل شده است. خطاطی این کتیبه‌ها را نیز اساتید معروف زمان صفوی نظیر علیرضا عباسی، عبدالباقی تبریزی، محمد رضا امامی و محمد صالح امامی برعهده داشتند.
معماری مسجد امام اصفهان
اگر به دید یک مهندس معمار باتجربه وارد مسجد امام اصفهان شوید، متوجه خواهید شد که محور سر در رو به میدان نقش جهان ساخته شده و محور مسجد رو به قبله قرار دارد. بین این دو محور زاویه ای تشکیل داده شده که به واسطه آن میدان نقش جهان در غرب و مسجد در جنوب غربی واقع می‌شود. اگر جهات جغرافیایی را درنظر بگیرید شما رو به قبله وارد مسجد می‌شوید.
ایوان‌های مسجد شاه اصفهان
مسجد امام اصفهان را 4 ایوان اصلی تشکیل داده که میانسرای مسجد تناسبات 6 پهلوی منتظم دارند. از ساخت مدرسه‌هایی در جنوب غربی و جنوب شرقی که به ترتیب در دوران ناصرالدین شاه و شاه سلیمان ساخته شده، می‌توان متوجه شد که علاوه بر انجام فرایض دینی، این مسجد را به عنوان محلی برای دانش و تربیت هم درنظر داشته اند.
قبله نمای مسجد امام در اصفهان
در ضلع جنوب غربی مسجد شاخصی قرار داده شده که طراحی و محاسبه آن را شیخ بهایی انجام داده است. سطح فوقانی این شاخص به شکل مثلث قائم الزاویه ساخته شده که وتر آن ظهر را تعیین می‌کند. ضلع مجاور این زاویه قائم متصل به دیوار و ضلع دیگر آن قبله را نشان می‌دهد.
گنبد مسجد شاه
استاد فریدون نایینی گنبد مسجد امام اصفهان را به‌گونه‌ای دوپوسته ساخته است. از نمای داخلی که به گنبد نگاه می‌کنید آن را سبویی با دهانه‌ای به عرض ۲۰ متر می‌بینید. این گنبد در ارتفاع ۵۲ متری از سطح زمین ساخته شده که می‌توان انعکاس صدا را در نقطه مرکزی آن شنید.
بازدید از داخل مسجد شاه را ازدست ندهید
هرکدام از بخش‌های مختلف این مسجد تاریخی را بیان می‌کند. در داخل مسجد امام اصفهان می‌توانید فرامین شاه عباس را که برروی الواح سنگی نقر حکاکی شده را ببینید. در قسمتی دیگر منبر مسجد است که از سنگ یکپارچه سماق ساخته شده و دارای 14 پله است. کمی که دقت کنید پله 14 از سایرین پهن‌تر طراحی شده که واعظ برای سخنرانی روی آن می‌نشیند.
بیشتر بخوانید» از دیگر مسجدهای معروف اصفهان می‌توان به مسجد شیخ لطف الله اشاره کرد. برای آشنایی با مسجد شیخ لطف الله اصفهان می‌توانید روی لینک مشخص شده کلیک نمایید و درباره آن بخوانید.
محراب مسجد امام اصفهان
به محراب مسجد که رسیدید در قسمت بالایی محراب دولابچه ای به چشم می‌آید که سه متر طول و دو متر عرض دارد. این دولابچه را با چوب عود و تیغه‌ها و حلقه‌های طلایی تزئین کرده اند.
مناره‌های مسجد امام اصفهان
ازدیگر شاهکارهای معماری دوران صفوی می‌توان به ساخت مناره‌های مسجد اشاره داشت. در دو طرف گنبد دو مناره هرکدام به ارتفاع 48 متری بنا شده که نقوش اسلامی بصورت شطرنجی با زمینه فیروزه ای جلوه دیگری به نمای بیرونی مسجد می‌دهد.
خلاصه اینکه بازدید از مسجد شاه را از دست ندهید
تمام زیبایی‌ها و مکان‌های اصفهان یک طرف، مسجد شاه با تمام عجایبش یک طرف. دراین مقاله سعی کردیم تنها بخشی از زیبایی‌ها و اعجاز این بنای اسلامی – تاریخی را بیان کنیم. اما شنیدن کی بود مانند دیدن! اگر به اصفهان سفرکردید همه روزه بجز ایام سوگواری، اعتکاف و روزهای جمعه از ساعت 9 تا 12 و 14 تا 17 در نیمه اول سال و در ساعات 9 تا 13 و 13 تا 16 در نیمه دوم سال از این مسجد بازدید کنید.